Tekst en foto’s: Ellen van den Doel
Als landschapsfotograaf werk ik vaak met lange sluitertijden. Deze creëer ik vaak door grijsfilters te gebruiken. Wanneer je werkt met langere sluitertijden is er altijd een risico op ongewenste beweging tijdens de opname. Een van deze bewegingsrisico’s is het indrukken van de ontspanknop. Dit is een van de belangrijkste redenen waarom veel fotografen een afstandsbediening hebben. In dit artikel leg ik je uit waarom ik deze niet nodig heb voor mijn Nikon Z camera (Nikon Z8). Wil je weten hoe het met de Canon werkt? Lees het hier.
Waarom geen afstandsbediening?
Om te beginnen heb ik een hekel aan het gebruiken van een afstandsbediening. Waarom? Een aantal redenen:
- Het is een extra handeling
- Het is iets extra wat ik mee moet nemen en dus ook kwijt kan raken
- Batterij kan leeg raken
- Bij een afstandsbediening met kabel, risico op kabelbreuk of iets dergelijks
- Bij een afstandsbediening met kabel staat er een klepje open van de camera, dit maakt hem minder waterdicht (niet handig aan zee)
- Het is een extra aanschaf
- Ik kan hem in zee laten vallen 😉.
Oftewel, reden genoeg om het op een andere manier op te lossen. (Sorry afstandsbediening fabrikanten!)
Bulb modus
Wanneer je de ontspanknop indrukt voor het maken van een foto, beweegt te camera. Ook wanneer hij op statief staat. Een afstandsbediening lost dit probleem op. Een andere oplossing is het gebruiken van de zelfontspanner. Een vertraging van 2 seconden is voldoende om je trilling te compenseren. Dit kan een prima oplossing zijn, maar lang niet altijd. Bij veel camera’s is de langst mogelijke sluitertijd 30 seconden. Wil je langer belichten, dan kan dit door middel van de “Bulb” modus. Wanneer je in deze modus de ontspanknop ingedrukt houdt, kun je zo lang belichten als je wilt. Wanneer je de ontspanknop weer los laat, stopt de opname.
Time modus
Het vasthouden van de ontspanknop is natuurlijk geen optie. Maar de zelfontspanner in dit geval ook niet, dit werkt niet in combinatie met de Bulb modus. Dus is er normaal gesproken een afstandsbediening nodig. Bij Nikon camera’s is er nog een andere oplossing. Bij de meeste camera’s zit er naast de optie Bulb (je komt hier in de M stand en draai dan voorbij je langste sluitertijd) nog de optie “Time”. Time werkt hetzelfde als Bulb, je kunt zo lang belichten als je wilt. Het verschil is, bij Bulb moet de ontspanknop ingedrukt blijven, bij Time druk je eenmaal om te starten en nogmaals op de opname te stoppen. Het mooie van het gebruik van Time is, dat je hierbij de zelfontspanner wel kunt gebruiken. Dus is de afstandsbediening niet nodig.
Groter sluiterbereik
De camera’s zoals de Nikon Z6II, Z7II, Z8 en Z9 hebben nog een andere oplossing voor lange sluitertijden. In het menu met het “potlood” teken kun je in submenu D de optie “Groter sluiterbereik (M)” aanzetten. Dan is de maximale sluitertijd geen 30 seconden meer maar 900 seconden. In veel gevallen is Time en Bulb dan overbodig. Zeker bij het werken met lange sluitertijden en filters. Time en Bulb zijn dan nog steeds beschikbaar. Draai dan door tot voorbij de 900 seconden.
Touch screen
Het aanraakscherm gebruiken in de Bulb (of Time) modus is ook nog een optie. Je zet de camera op de zelfontspanner en tikt op het scherm op de opname te starten. De opname start dan na de 2 seconden van de zelfontspanner. Via een icoontje links op het scherm kun je de optie aanzetten dat je via de touch ook de opname kunt starten. Dit werkt overigens ook bij veel andere merken zo.
Korte lange sluitertijden
Genoeg oplossingen dus voor de lange sluitertijden. Maar voor mij is er dan nog 1 probleem over. Ik werk ook veel met relatief korte lange sluitertijden, zoals 1 seconden. Hiermee leg ik de dynamiek van de golven vast. Het is dan belangrijk om te kunnen timen op de golf. Dus wanneer ik de juiste beweging zie in de golf, wil ik de foto kunnen maken. De vertraging van 2 seconden zelfontspanner zit dan in de weg. Dan is het moment al voorbij.
Belichtingsvertragingsstand (DLY)
Daar is een mooie oplossing voor bij de meeste Nikon Z camera’s. Dit is de belichtingsvertragingsstand. Ook wel afgekort als DLY. Dit is ook het principe van een zelfontspanner, maar dan met kortere tijden tot het ontspannen. Ook gaat het lampje aan de voorzijde niet aan, wat bij de zelfontspanner wel gebeurd. Ik wijs de optie DLY toe aan mijn menu i, zodat ik er altijd snel bij kan. Dit kan in het donker vervelend zijn. Via het menu “potlood” en het submenu “bediening” kun je de optie kiezen “menu i aanpassen”. Selecteer hier in het menu i een optie die je niet gebruikt, klik op OK en navigeer naar DLY. DLY staat als het goed is nu als voorkeur in menu i (onder een andere knop is natuurlijk ook mogelijk).
Standaard staat DLY op off, dan is er geen vertraging. Vertragingsopties zijn 0,2 sec/ 0,5 sec / 1 sec / 2 sec 3 sec. Ik gebruik altijd de optie 0,5 sec. Dit is snel genoeg om de timing van mijn golf te pakken. En voldoende vertraging om mijn trilling van het indrukken van de ontspanknop ongedaan te maken. Bij landschapsfotografie op statief heb ik deze optie eigenlijk standaard aan staan.
Zo heb ik dus voor mijn landschapsfotografie en het werken met lange sluitertijden de manier om zonder afstandsbediening te werken met mijn Nikon Z camera. In mijn geval is dat de Nikon Z8.
Pingback: Tips voor het noorderlicht in Nederland - Dutch Photo Academy
Ellen ben je dankbaar voor deze tip van DLY was heel leuk en veel bij geleerd over hoe de Kase filters werken .Ann
Misschien een onzinnige vraag. Als je in de T-stand met langere sluitertijd werkt. Hoe tel de dan de seconden? Mijn scherm wordt zwart dus ik weet dan niet op hoeveel seconden ik zit. Met de afstandbediening kan ik de sluitertijd vooraf instellen…
Ja dat is inderdaad een ding met veel Nikon camera’s. De Z8 en Z9 hebben eindelijk een timer in de display. De rest nog niet voor zover ik weet. Ik pakte altijd mijn horloge of stopwatch op mijn telefoon er bij. (Ellen)
De Time functie icm Liveview werkt prima met de d850
Maar , zoals jij al aangeeft, is het bij het fotograferen van golven niet mogelijk en neem ik het risico om dan met een afstandbediening te werken . Gelukkig nooit problemen mee gehad .
De DLY functie ( was mij niet bekend) en een sluitertijd tot 900 sec zijn voor mij n reden om over te stappen naar n Nikon Z
Goed praktisch artikel Ellen 👍🏻
Pingback: Fotograferen zonder afstandsbediening in bulb met Canon - Dutch Photo Academy