Review – Laowa 10 mm f/2.8 voor landschapsfotografie

Tekst en foto’s: Ellen van den Doel

Laat ik beginnen met te zeggen dat dit geen review is met allerlei lab testen, maar een beschrijving van hoe deze lens voor mij bevalt binnen landschapsfotografie. Wat ik alvast kan zeggen, hij zit tegenwoordig standaard in mijn tas en ik wil niet meer zonder. 🙂 De lens is beschikbaar voor verschillende lens mounts: Canon RF, Nikon Z en Sony FE. Het is een full frame lens, maar ook te gebruiken op APS-C. De Nikon en de Sony variant hebben autofocus, de Canon variant niet. Is dat erg? Nee, maar daar later meer over. Ik werk met Nikon Z camera’s, dus voor mij werd het de Nikon versie met autofocus.

Fysieke eigenschappen

De lens is heerlijk compact. Hij weegt maar 420 gram en de lengte is 7,1 cm. Dat is dus een heel overzichtelijk maatje om erbij te hebben in je fototas. Ik hou van zo min mogelijk gewicht mee nemen, in deze strategie past hij prima! Het uiterlijk van de Canon versie is trouwens wel iets anders. Deze heeft een diafragma ring en een scherpstel indicatie op de lens. Dat moet ook wel doordat de lens niet communiceert met de camera. Die beide opties had ik graag ook gehad op de Nikon versie, maar die heeft dat niet in verband met de autofocus. Een keuze die Laowa hier gemaakt heeft. Je kunt niet alles hebben. De zonnekap kan eraf geschroefd worden. Schrik niet als je denkt, hij zit vast. Hij zit gewoon goed stevig, dus je moet iets meer kracht zetten om hem eraf te halen. Daarmee zit hij dus ook goed erop wanneer je hem wel wilt gebruiken. De lens is van aluminium en dus robuust.

Filters

Zoals je ziet op de foto’s heeft de lens geen bolle en uitstekende front lens, dit maakt hem geschikt voor het werken met filters. Het is dus fijn dat de zonnekap eraf kan als je wilt werken met een filter systeem. De lens heeft schroefdraad met de filtermaat 77mm. Dat is dus wel heel ideaal. Ik werk met het Kase Armour systeem. Dit systeem geeft geen vignettering met deze lens. Dan praat ik niet over vignettering van de filters (die hebben geen vignettering) of van de lens, maar dat je het systeem zelf in beeld zou kunnen krijgen door de extreme weide kijkhoek. Het zou kunnen dat je dit met andere merken filters wel hebt. Dit is afhankelijk van de bouw van het systeem. Een circulair filter met een flinke dikke zijkant, zou je mogelijk kunnen zien in de hoeken. Stapel je circulaire filters, dan ga je deze ook zien. Dat is inherent aan een extreme groothoek. Wat ik wel af en toe gemerkt heb is dat ik wat lens flair kan krijgen wanneer ik een verloop filter gebruik en ik fotografeer met tegenlicht. Dit gebeurd niet altijd en is afhankelijk van de lichtinval. Dit gebeurd alleen met het verloop filter, ik denk dat dit komt door reflectie tussen het glas van het filter en de lens en doordat het verloop filter wat verder van de lens af staat. De lens flair uit zich dan, in mijn geval, in een soort halve ring onderin beeld.

Scherpstellen

Het automatisch scherpstellen gaat snel en accuraat. De focus shift functie van Nikon (hiermee maakt de camera foto’s met verschillende scherpstelpunten waarmee je later op de computer een focus stack kan maken) werkt dan ook prima indien nodig. Zoals gezegd heeft de Canon versie geen autofocus. In het verleden had ik de Laowa 12 mm f/2.8. Deze oude versie (er is een nieuwe versie inmiddels) had ook geen autofocus. Maar ook dan is scherpstellen gemakkelijk. Ten eerste is de scherptediepte van zo’n extreme groothoeklens erg groot. Je kan dus al bijna niet verkeerd zitten bij wijze van spreken. De scherpstel ring heeft een afstand indicatie. Dus als je scherp wilt stellen op iets wat 1 meter van jou vandaan is, draai je de ring op 1 meter. Zo kun je ook gemakkelijk werken met de hyperfocale afstand, maar hou er rekening mee dat deze lenzen zo extreem zijn dat de hyperfocale afstand niet altijd op gaat. Dat punt ligt zo dichtbij (0,3 meter ongeveer) dat oneindig dan net niet lekker scherp is (lees hieronder hoe Karin hiermee om gaat bij de Canon versie). Voordeel is ook dat je in het donker snel kunt werken met scherpstellen (al moet je wel even bijlichten met een lampje op de lens, dat kan een nadeel zijn). Had de Nikon versie geen autofocus gehad, had ik hem nog steeds gekocht.

Extreme groothoek

Je vraagt je misschien af, heb ik 10 mm echt nodig? Nou 10 mm is weids, heel weids. De field of view is130.4° (diagonaal). Met een zoomlens is het verschil tussen 199 mm of 200 mm nauwelijks zichtbaar. Maar op een groothoek telt iedere mm. Mijn standaard groothoek lens is de Nikon Z 14-24 f/2.8. Dat is dus “maar” 4 mm verschil, maar dat maakt een enorm verschil. Dit geeft natuurlijk de mogelijkheid om veel meer in beeld te krijgen, maar alles wordt ook veel kleiner. Een interessante compositie zoeken vraagt dus even wat oefening. Maar dit geeft enorm veel nieuwe creatieve mogelijkheden. Doordat de lens een kortste scherpstelafstand heeft van 12 cm kun je enorm dicht op je voorgrond zitten. Wanneer je er zo dicht op zit, dan is focus stacking wel noodzakelijk want dat vraagt een te grote scherptediepte om alles in 1x scherp te krijgen. Je vraagt je misschien af of je dan geen vertekening krijgt met zo’n extreme groothoek? Die is nauwelijks aanwezig, dat hebben ze knap gedaan bij Laowa. Hij heet dan ook niets voor niets “Zero-D” waarbij de D staat voor Distorsion. Natuurlijk heb je wel perspectief vertekening als je de camera omhoog of omlaag richt. Maar dat is logisch met een groothoek en daar kom je niet aan onderuit. In de natuur is dit meestal niet zo’n probleem. Bij architectuur moet je daar natuurlijk bewust mee omgaan.

Kwaliteit

De scherpte is goed op orde. Op f/2.8 zijn de hoeken iets onscherper, maar met wat diafragmering is dit verdwenen. De lens presteert het beste op f/8. Op f/2.8 en f/4.0 is er iets coma in de hoeken, vanaf f/5.6 is dit zo goed verdwenen. De lens heeft ook nauwelijks last van kleurzweem. De lens heeft wel last van vignettering, iets wat veel voorkomt bij meer extreme groothoek lenzen. Op f/2.8 zijn de hoeken 4 stops donkerder en vanaf f/5.6 is dit 3 stops. Voor de Nikon en de Sony versie is er al een lens profiel in Lightroom. Die lost dit deels op. Voor Canon komt er als het goed is ook een lens profiel. Voor de overige vignettering heb ik een preset gemaakt in Lightroom zodat ik met 1 druk op de knop klaar ben om te gaan bewerken. Met de wetenschap van de vignettering in het achterhoofd ben ik extra alert op het fotograferen met de techniek “expose the the right” en maak ik sneller een bracketing voor een HDR. Dit omdat de hoeken anders erg “expose to the left” zijn. Er is dus prima mee te werken, zeker met het grote dynamisch bereik van de huidige camera’s. Wil je de lens gebruiken voor nacht fotografie, dan kan de vignettering wel een nadeel zijn. Want dan worden de hoeken wel heel donker.

Ervaring Karin

Karin de Bruin gebruikt de lens op haar Canon camera. “Het Laowa 10 mm objectief heeft voor de Canon RF Mount geen autofocus. Dit betekent dat je handmatig moet scherpstellen en achteraf niet kunt teruglezen welk diafragma je gebruikt hebt. Is dit erg? Voor mij niet. Ik heb gemerkt dat deze lens het best presteert tussen de f/8 en f/11. Dit zijn dan ook mijn meest gebruikte instellingen. Het scherpstellen gaat heel eenvoudig. Ik stel hem in op op oneindig (dan is alles al scherp vanaf 0,5 meter op f/8- f/11 ) (of aan de hand van hyperfocaal, afhankelijk van wat past bij de situatie). Als ik met mijn neus dicht op de voorgrond zit, maak ik een extra foto met de focus op 0.3 en 0.5 meter naast de foto op oneindig. Dit valt allemaal heel makkelijk af te lezen aan de afstandsindicatie. Ga je in het donker op pad dan is het wel iets lastiger om de afstanden af te lezen.”

Ervaring Dave

Ook Dave Zuuring is met deze lens aan de slag gegaan. Hij heeft vorig jaar deze lens getest voor zijn Sony camera. Daar kan ik hier een heel verhaal over schrijven, maar dan val ik in herhaling want Dave heeft er ook een mooi blog over geschreven. Lees hier wat zijn ervaringen waren.

Conclusie

Voor mij is dit echt een super leuke nieuwe aanvulling op mijn landschapsfotografie. De extreme kijkhoek geeft nieuwe creatieve mogelijkheden. Het feit dat ik met filters kan werken is natuurlijk top omdat ik dit graag doe. Daarnaast is het erg fijn dat hij zo lekker compact en licht is. Sinds ik de lens in mijn bezit heb, waren er al meerdere fotografie momenten waarop ik erg blij was dat ik de lens in mijn tas had. Heb je een Canon camera? Laat je dan zeker niet weerhouden door het gebrek aan autofocus. Bij Karin bevalt deze lens ook erg goed op haar Canon camera. Doordat wij een samenwerking hebben met CameraNu ontvangen cursisten die bij ons een workshop, online cursus, fotowandeling of fotoreis boeken 10% korting op Laowa producten bij CameraNu. Heb je deze al eerder ontvangen, maar ben je hem kwijt? Stuur ons even een mail.